Evrim 101Y:Uyarlanım sayılmak için ne gerekir

Uyarlanım sayılmak için ne gerekir?

Doğal seçilimin, bir canlıda belli bir işlevi yerine getirmek doğrultusunda ortaya çıkarıp biçimlendirdiği özelliklere uyarlanım denir.

Bu tanıma dayanarak belirli kestirimlerde bulunabiliriz (“Eğer A belli bir işlev gerçekleştirmek için ortaya çıkmış bir uyarlanımsa, o halde A, şu ve şu niteliklere sahip olmalıdır” gibi) ve kestirimlerimizin gözlemlerimizle uyup uymadığına bakabiliriz. Örnek olarak “tüyler kuşların uçuşu için bir uyarlanımdır” hipotezini ele alalım. Acaba veriler bu hipotezle uyumlu mudur?

Bu uyarlanım ölçütlerinden her birini sınamak için deneyler yapabilir, bir özelliğin doğal seçilim tarafından biçimlendirilmiş olup olmadığını bulabiliriz. İyi güzel, ama bu sonuç bize, söz konusu özelliğin ilk ortaya çıktığı dönemde tam olarak neler olup bittiğini söylemez - bu gibi tarihsel soruları ayrıca ele almamız gerekir. Örneğin tüyler, acaba uçuş işlemine yönelik doğal seçilim bağlamında mı ortaya çıktılar, yoksa başka bir bağlamda mı?

Yani tüylerin bugün uçuşa hizmet ettiği kuşku götürmezse de, ilkel tüylerin uçmaya yönelik bir uyarlanım olmaması muhtemeldir. Belki de ilkel tüyler önce başka bir işlev için uyarlandılar, uçma için ise sonradan, ardıluyarlandılar. Biyologlar, bu soruları yanıtlayarak tüylerin ilk baştaki evrimi için alternatif senaryolara yöneldiler.

Bu sorunun çözümü açısından hem Archaeopteryx gibi fosillerin bulunması, hem de soyoluşların hazırlanması yoluyla canlıların tarihinin anlaşılması çok önemli olmuştur. Bir özelliğin şu anda belli bir işlevi olduğunu bilmek yetmez, ilk ortaya çıktığı sırada neler olup bittiğini de bilmek isteriz. Bu da ilgilendiğimiz canlıların soyoluşunu yeniden kurmayı ve ilgilendiğimiz karakterlerin soyun atasındaki hallerini belirlemeyi içerir.

Ana Sayfa

Gezintinin sonu Kapatmak için tıklayınız

Albatros resmi için Geral ve Buff Corsi’ye (Focus on Nature, Inc.), Archaeopteryx resmi için David Smith’e (UCMP) teşekkür ederiz.